Hòn Sơn hay còn gọi là Hòn Sơn Rái một cái tên nghe hài hòa cũng giống như những con người nơi đây: hiền lành, chân thật. Từ thời xa xưa ông cha những người đặt chân lên mãnh đất Hòn Sơn đầu tiên đã khai hoang ra những vùng đất mới này. Từ trồng trọt cho đến đánh bắt xa bờ quanh năm mưa nắng. Từ một vùng đất hoang sơ chỉ vài căn nhà cho đến một khu sầm uất khi có bắt đầu có nhiều người từ nơi khác đến đánh bắt và sinh sống đã tạo nên Hòn Sơn một vùng đất từ hoang sơ cho đến sầm uất với những làng chày đông đúc vào mỗi buổi sáng, cảnh tượng tấp nập, nhộn nhịp trao đổi hàng hóa hải sản vào mỗi buổi sáng.
Trưa đến thì bắt đầu con người vắng bóng, những bãi biển là nơi tạo ra những đặc sản khô thời bấy giờ, tôm khô, cá khô, mực khô các loại. Một cảnh tưởng đời sống phong phú ấm no hạnh phúc của những con người sinh sống nơi đây.
Vào buổi chiều tối khi hoàng hôn buông xuống chính là lúc những con tàu bắt đầu đua nhau ra khơi để đánh bắt cá và mang về rất nhiều sản lượng vào mỗi buổi sáng hôm sau.
Khi trời đã tối hẳn thì Hòn Sơn nơi đây đẹp lung linh với những ánh đèn khắp nơi những quán cafe đua nhau chiếu phim. Đẹp nhất là khi nhìn về xa xa bờ biển bạn sẽ thấy nơi đây yên bình đến lạ thường bầu trời và mặt biển như một trên là vô bàn những vì sao đang chiếu sáng nhìn xuống mặt biển như một ngân hà với những vì sao xanh đỏ vàng...muôn màu đang phát sáng. Đó chính là những ánh đèn của những con tàu đánh bắt xa bờ.
Từ một vùng đất hoang sơ nơi con người chỉ biết trồng trọt, đánh bắt và khi tôm cá bắt đầu trở nên khan hiếm, kinh tế người dân không còn ổn định, song nhờ vào mãnh đất nơi có những bãi biển đẹp đến lạ, những hòn đá, những cây cỏ nơi đây đã bắt đầu thu hút những vị khách tha hương về thăm Hòn Sơn, cớ lẽ họ đã bị mê hoặc bởi cảnh sắc nơi này và nó được lan truyền ngày một rộng rãi, ngày nay khách du lịch từ nhiều nơi đã kéo về đây tham quan và tò mò về những câu truyện huyến bí lưu trai.
Một nét đặc sắc khi ở trên boong tàu nhìn về phía xa Hòn Sơn một dãy núi trùng trùng điệp điệp với vẻ đầy bí ẩn, và khi tiến lại gần những hành khách không khỏi bất ngờ với cảnh sắc nơi đây, một bãi biển cát trắng trải dài với hàng dừa in bóng trên mặt nước, xa xa lác đác vài ngôi nhà một cảm giác thân thiện hiện rõ trong lòng du khách. Nhìn lên là một hòn đá khổng lồ trải dài từ đỉnh núi xuống chân bãi biển, đó chính là Sân Tiên phía dưới ngọn núi hùng vĩ Ma Thiên Lãnh. Nó có thể được coi là cái lõi của Hòn Sơn, một cái móng khổng lồ tạo nên mãnh đất thiêng liêng này.
Đi thêm một chút Khi tàu dần bắt đầu cặp cảng du khách có có cái nhìn rõ rệt hơn về cảnh sắc thiên nhiên và con người Hòn Sơn. Một dãy núi trùng trùng điệp điệp với những đám mây lơ lửng trên đỉnh bao phủ ôm gọn một bãi biển dài với vô số những ngôi nhà nhấp nhô, những con thuyền nhấp nhô trên mặt biển một cảnh sắc hùng vĩ đi vào lòng người.
Khi vừa đặt chân lên đảo một cảm giác bình yên đến diệu kì, không phải vì đôi chân không còn trên tàu lênh đênh trên biển, mà vì những còn người thân thiện lịch sự nơi đây những cách chào hỏi, mời khách không xô bồ tấp nập hay gượng ép chặt chém như một vài nơi khác, bởi nhân cách đó đã hình thành từ những con người sinh sống đầu tiên nơi đây, họ đến từ khắp nơi trên mọi miền đất nước, song họ rất hiếu khách và sống chan hòa. Nếu ai đã từng ngủ lại nhà dân có lẻ sẽ cảm nhận được điều này!
Tuy có rất nhiều bãi biển những không có một nơi nào giống nơi nào cũng như cái tên của từng bãi biển đặc thù, đặc sắc như: Bãi nhà, Bãi xếp, Bãi Bàng, Bãi Bấc, Bãi giếng, Bãi Thiên Tuế.
Điểm nổi bật nhất chính là còn đường xuyên đảo, một con đường hiểm trở đi từ Bãi Bấc sang Bãi Nhà, cảm giác như bạn đang được đi trên một con đèo băng qua khu rừng nguyên sinh bằng xe gắn máy, bạn sẽ được ngắm Hòn Sơn từ nhiều gốc độ.
Cùng giống như những miền đất khác trên đất nước Việt Nam, nơi đây có những nền văn hóa chung và riêng, cái chung phải được nói đến là Đình ông Nguyễn, Lăng thờ Cá Ông, Thánh Thất Cao Đài, Chùa Hải Sơn Tự bên cạnh đó nơi đây còn có những nét văn hóa đặc sắc riêng như Chùa Sư Bác, Phật Lộ Thiên, Miếu thờ Bà Cố Chủ. Có thể nói nơi đây có rất nhiều lễ hội lớn mang đậm sắc dân tộc quanh năm, nếu có dịp bạn nên đến đây một lần cho biết để cảm nhận được sự linh thiêng nơi này.
Đi dọc chợ hay dạo trên các vùng đất mà cư dân sinh sống bạn sẽ bắt gặp những người bản địa bán hàng rong, không phải nơi bán cho du khách, bạn sẽ cảm nhận được mùi vị đặc trưng của những món ăn dân dã miền tây do những con người nơi đây làm ra, những bí quyết gia truyền từ nhiều đời, những món ăn đơn giản như: Bánh khọt, Bánh xèo, Bánh ướt, Bánh Lá, Xương xăm ...Bạn sẽ ngỡ ngàng với những hương vị đậm chất của người bản địa.